Браконьерлерге қарсы күрес күшейеді

Браконьер дегеніміз кім? Оның қоршаған ортаға қандай кері əсері бар? Осы сұрақтар төңірегінде көп деген ой-тұжырымдар бар. Сонымен, браконьер (браконьер) – бұл жабайы аңдарды заңсыз аулау, ұстау жəне жиі өлтіру. Бұл бірнеше себептерге байланысты жасалды. Соның ішінде жерді адамдарға пайдалану талап етілді, бірақ соңғы кезде бұл заңсыз əрекет басқа күлкілі себептермен, əсіресе, жүні, мүшелері, тері, сүйектері сияқты жануарлардың сирек кездесетін өнімдеріне деген ұмтылыс үшін жасалды, немесе тістер. Мысалы, киік ауланды, себебі кейбіреулер оның мүйізінің емдік құндылығы бар деп санайды.

Таңқаларлық шындық – жануарларды браконьерлердің басты нысанасына айналдырған жануарлардың бұл бөліктерінің дəлелденген емдік мақсаттары үшін пайдаланылады. Алайда, браконьерлік тек жойылып бара жатқан немесе қорғалатын жануарларды ғана емес, сонымен қатар кез-келген заңсыз өлтіруді білдіреді. Жабайы немесе қорғалатын жануарды лицензиясыз, тыйым салынған түрде, рұқсат етілмеген жағдайда немесе біреудің сөмкесінен асып кету сияқты басқа əрекеттер браконьерлік болып саналады. Бұл мақалада браконьерліктің себептері мен салдары жəне браконьерлікті тоқтатудың кейбір ерекше əдістері қарастырылады.
Сондай-ақ жойылуға жақын гүлдердің түрлерін қараңыз. Бұрын талқыланғандай, кейбір жауапты шенеуніктер жабайы табиғатты қорғау саясатын жүзеге асырғысы келмейді, өйткені олар одан алатын үлкен ақшалай табысқа байланысты немесе кейде заңды үй жануарлары немесе жануарлар нарығы үшін саясатты айналып өтеді. Бірақ олар мұны істей отырып, жануарлардың түрлері жойылып кету қаупі төніп бара жатыр. Мысал ретінде хайуанаттар бағына немесе экзотикалық үй жануарлары ретінде сатылатын бауырымен жорғалаушылар мен қосмекенділерді алуға болады.
Жалпы, Ұлытау облысындағы «Ұлытау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі» тек табиғатты қорғап қана қоймай осы браконьерлердің алдын алу жұмыстарымен айналысады. Заңсыз браконьерлік бойынша заңсыз аң аулау фактісі осы уақытқа дейін тіркелмеген. 2020 жылдан бастап елімізде браконерлікпен айналысқандарға қатысты заңның күшейтілгені белгілі. Бұдан былай елімізде заңсыз аң аулаумен айналысқандар 6 жылдан 10 жылға дейін бас бостандығынан айрылады. Қылмыстық Кодекстің 337-бабында осылай делінген. Ал сирек кездесетін, құрып кетудің алдында тұрған аңдарды аулағаны үшін 7 жылдан 12 жылға дейін бас бостандығынан айыру қаупі төніп тұр. Бұдан бөлек өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі инспектордың, қорықшылық қызметінің өміріне қолсұғушылық 15 жылдан 20 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады. Міне, биыл жаңа заң осылай өзгерді. Сарапшылардың пайымдауынша, бұл өте орынды. Браконьерлік экономиканың шикізат саласы болғандықтан біз үшін мұндай қатаң қадамдарға барған дұрыс.

Шерхан ДУМАНБЕКҰЛЫ,
«Ұлытау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі РММ Орман пайдалану инженері.