Қарағандыдағы машина жасау зауыты қалай жұмыс істейді?
«Ақылды зауыттар ғылыми фантастика ма, әлде қазіргі заманғы машина жасаудың болашағы ма? Машиналар адамды алмастырды ма? Қарағанды құю-машина жасау зауыты бүгінде қандай технологиялардың өзектілігін көрсетіп отыр.
80 жылдық тарихы бар кәсіпорын өндірісті автоматтандыруда үлкен жетістіктерге жетті. Жаңғырту үдерісі зауыттың жұмысын тоқтатпай, шамамен үш жылға созылды. Негізгі және қосалқы жабдықтар жаңартылды. Қол еңбегінің орнына Сандық бағдарламамен басқарылатын (СББ) станоктар келді.
ҚҚМЗ бас механигі Юрий Литвиненко цехтарға экскурсия жүргізіп, жаңа жабдықтың артықшылықтары туралы айтып берді.
Жоғары өнімділік, жан-жақтылық, жоғары дәлдік
Барлығы 248 бірлік жабдық сатып алынды. Қазіргі заманғы CNC машиналары дәстүрлі қондырғыларды алмастырды. Зауытта олардың саны 76 – Чехия, Италия, Жапония, Австрия және Францияда жасалған. Жабдықтардың кейбірінің Қазақстанда баламасы жоқ.
– CNC машиналары өнімділікті едәуір арттырады – орташа есеппен үш есе. Мысалы, бізде қарапайым Геллер арасымен салыстырғанда өнімділігі 12 есе көп таспалы станоктар жұмыс істейді. Қажетті параметрлер орнатылады, бланкілер автоматты түрде қозғалады – адам еңбегі мен күш-жігеріні минимум түрде жұмсалады. Яғни, процестің күрделілігі мүлдем басқа. Жоғары дәлдік, – деді Юрий Литвиненко.
Ол Чехияда өндірілген WRD – 150Q көлденең жону машинасының мүмкіндіктері туралы айтып берді. Машина өлшемі 9 метрге дейін және салмағы төрт осьте 20 тонна болатын үлкен бөлшектерді оларды бір орыннан екінші орынға ауыстырмай өңдеуге мүмкіндік береді.
Цехтағы процесс дайындаудан басталады. Егер бұрын өңдеу үшін көптеген машиналарды пайдалану қажет болса, қазір бәрі бір жабдықта болады. Бұл еңбекті жеңілдетеді, ең бастысы – қауіпсіздік артты.
ҚҚМЗ конвейерлік және сорғы жабдықтарын, жүк көтеру механизмдерін, байыту фабрикаларына арналған машиналар мен қосалқы бөлшектерді, тау-кен шахталары жабдықтары мен теміржол көлігін шығаруға маманданған. Мұнда барлық қажетті заттар шығарылады: кішкентай шайбалардан бастап вагонеткаларға, шанақтарға, экскаваторлардың шөміштеріне, гидроцилиндрлерге және басқа да күрделі бөлшектерге дейін.
Бір доңғалақтың өмірлік циклі
Юрий Литвиненко бізге шахталық вагонеткаға арналған дөңгелектер жасау жолын көрсетті.
Процесс аспаптық бөлімде басталады. Мұнда 4-осьтік CNC фрезерлік машина жоғары дәлдіктегі модельді кесіп тастайды. Ал дайындама маршрут бойынша жіберіледі: автоклав – модельдік бөлім – құю.
– Газдандырылған модельдер бойынша құю технологиясында сапа мен дәлдік өте жоғары, ал механикалық өңдеу бірнеше есе аз, – деп түсіндірді маман. — CNC машиналарында өңдеуден кейін доңғалақ қатайтуға кетеді. Соңғы операция – вагонеткаға орнату.
Зауыт жабдығы вагонетканы толығымен басынан бастап дайындауға мүмкіндік береді.
Құю мүмкіндіктері – 200 граммнан 50 килограмға дейін.
Дәнекерлеу роботы
Берілген бағдарлама бойынша робот дәнекерлеуші кез-келген күрделіліктегі жұмысты автоматты түрде орындайды, тіпті зергерлік дәлдікті қажет ететін ең ұсақ жұмыстарды да. Басқарылатын «қолдың» ұшында дәнекерлеу басы орналасқан. Машина командаларды орындайды, ал оператор тек процесті бақылайды.
Өнімділік ондаған есе артады. Роботтарға түскі үзіліс пен темекі шегудің қажеті жоқ, сондықтан олар бірнеше сағат бойы үзіліссіз жұмыс істейді. Манипулятор қолы жоғары дәлдікпен және сапамен әрекет етеді.
Зауыттың жабдықтарында лазерлік және плазмалық металл кесу машиналары да бар. Егер біріншісі жұқа материалды 20 мм-ге дейін жоғары дәлдікпен кесуге қызмет етсе, екіншісі –қалыңдығы 200 мм-ге дейін.
– Мысалы, плазморез Hardox жоғары берікті болаттан қандай да бір күш жұмсамай қысқа мерзімде қажетті дайындамаларды алуға мүмкіндік береді. Қолмен, керосинорездің көмегімен бұл процесс он есе көп еңбекті қажет етіп, ұзақ болар еді, – деп атап өтті Юрий Литвиненко.
Сапаны бақылау
Сапаны бақылау жүйесі де жаңғыртылды. Зауыт зертхана мен ТББ үшін барлық құрал-өлшеу құралдарымен және басқа да заманауи жабдықтармен жабдықталған.
Адамдар – басты капитал
Кәсіпорында бүгінде 800-ге жуық адам еңбек етеді. Өндірісті жаңғырту қызметкерлерге қойылатын жаңа талаптарды тудырды. Жұмысшылар біліктілігін арттырды. CNC машиналарын жоғары білімі бар операторлар басқарады. 50 адамнан тұратын конструкторлық-технологиялық басқарма жобалық құжаттаманы нөлден бастап сапалы және қысқа мерзімде әзірлеуге қабілетті.
1С ERP ақпараттық жүйесін енгізу
2018 жылы «Макег» ЖШС-де «1C: Кәсіпорын 8. Қазақстан үшін кәсіпорынды ERP басқару 2» ағдарламалық өнімінің базасында автоматтандырылған ақпараттық жүйені енгізу» жобасы басталды. ERP класының өндірісін басқарудың бірыңғай есепке алу-талдау жүйесін енгізу шығындар мен кірістер бөлігінде бизнестің ашықтығын арттыруға, активтердің қозғалысы мен болуы бойынша, шығындар көлемі, іске қосылған персонал, материалдық ресурстар және т. б. бойынша жедел ақпарат алуға мүмкіндік береді.
Нәтижесінде бізде тек ішкі қажеттіліктерге ғана емес, сонымен қатар жаңа нарықтарды игеруге бағытталған мүлдем жаңа ауқымдағы зауыт бар. Қазір темір жол көлігіне арналған өнімдердің 50-ге жуық түрі сынақтан өтуде. Кәсіпорын Maker брендімен өз өнімін ТМД елдеріне экспорттайды.
Тарихи анықтама:
1941 ж. – «Қарағандышахтақұрылыс» тресі базасында тау-кен шахталық жабдықтарын жөндеу бойынша Қарағанды зауыты құрылды.
2000 ж. – кәсіпорын «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШС филиалы – «Қарағанды құю — машина жасау зауыты» болып өзгертілді.
2014 ж. – ҚҚМЗ жаңарту басталды.
2015 ж. – корпорация құрамынан «Maker» ЖШС – «Қарағанды құю-машина жасау зауыты» жеке заңды тұлға болып қайта құрылды.
2017 ж. – зауытты техникалық қайта жарақтандыру бойынша толық ауқымды бағдарлама басталды.
2018 ж. – «1C: Кәсіпорын 8. Қазақстан үшін кәсіпорынды ERP басқару 2» ағдарламалық өнімінің базасында автоматтандырылған ақпараттық жүйені енгізу» жобасының басталуы.
2021 ж. – ақшалай және номенклатуралық көріністе өнім шығаруды екі есеге ұлғайту.
