«Сапалы өнім» жобасы – тұтынушылар құқығын қорғаудағы жаңа кезең
Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі іске қосқан «Сапалы өнім» концепциясы аясында тұтынушылар құқығын қорғау және отандық өндірушілерді қолдау жөніндегі жұмыстар белсенді жүргізілуде. Негізгі мақсат – әрбір қазақстандық сатып алған тауарының сапасына сенімді бола алатын қауіпсіз және адал сауда жасау үшін жағдай жасау.
«Сапалы өнім» дегеніміз не?
«Сапалы өнім» әлеуметтік жобасы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Әділетті Қазақстан» атты Қазақстан халқына арнаған Жолдауын іске асыру аясында бастама болды. Жобаның басты мақсаты – ішкі нарықты сапасыз және қауіпті өнімдерден қорғау және өндірушілер арасында адал бәсекелестік жасау үшін жағдай жасау. Бұл үрдіске мемлекеттік органдар ғана емес, сонымен қатар үкіметтік емес ұйымдар, жергілікті атқарушы органдардың өкілдері және бизнес қауымдастығы да тартылады.
Тауар сапасы қалай тексеріледі?
Жобаға қатысушылардың негізгі міндеті – тұтынушылар денсаулығына қауіп төндіретін сапасыз өнімдерді анықтау болып табылады. Тұтынушылар құқығын қорғау жөніндегі қоғамдық бірлестіктің өкілдері дүкендерде құрамы техникалық регламенттерге сәйкес келмейтін, жарамдылық мерзімі өтіп кеткен немесе таңбалауы мемлекеттік тілде жазылмаған тауарларды іздеу үшін үнемі мониторинг жүргізіп тұрады.
Тек 2024 жылы Ұлытау облысында стандартқа сай келмейтін 99 тауар анықталды. Оның ішінен 68 тауар санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің тексеру қорытындысы бойынша сауда орындарынан алынып тасталды. Бұзушылық жасаған кәсіпкерлер 9 894 560 теңге айыппұл төледі.
Бұзушылармен не істелінеді?
Бұзушылықтар сараптама қорытындыларымен расталған жағдайда, іске Сауда және тұтынушылар құқығын қорғау департаменті араласады. Олар «Тұтынушылар құқығын қорғау туралы» Заңға сәйкес сауда субъектілеріне бұзушылықтарды жою туралы тапсырма береді. Егер сатушы ескертуге құлақ аспаса, тауарлар сауда орындарынан алынып тасталады. Сонымен қатар, тоғыз тауарға арналған декларациялар Техникалық реттеу және метрология комитеті арқылы уақытша тоқтатылып, олардың одан әрі сатылуына кедергі келтірілді.
Тұтынушыларды қорғау процесі осы әрекеттермен тоқтап қалмайды. Қазіргі уақытта санитарлық нормаларға сай келмейтін өнімдер тізіміне енуі мүмкін он өнімнің тексеруі жүргізілуде.
Бұл неге маңызды?
«Сапалы өнім» қозғалысы тек сауда орындарындағы сапалы тауарлар үшін күреседі. Бұл – қазақстандықтардың құқықтарын қорғауға, олардың денсаулығы мен әл-ауқатына кепілдік беруге бағытталған бастамалы алаң. Тұтынушылар сатып алатын өнімдерінің барлық қауіпсіздік стандарттарына сай келетініне сенімді болуы тиіс.
Жоба сонымен қатар отандық өндірушілерді қолдап, оларды жоғары сапалы бәсекеге қабілетті өнімдер жасауға ынталандырады. Бұл адал бәсекелестік жасау үшін жағдай жасайды, онда адал өндірушілер танылады, ал бұзушылар қатаң шараға тартылады.
Қорытынды.
«Сапалы өнім» жобасы бойынша жұмыс әрі қарай жалғаса береді. Әрбір тұтынушы өз құқығын біліп, олар бұзылған жағдайда мемлекеттік қолдауға сенуі маңызды. Қазақстан сапасыз тауарлар айналымнан шығарылып, халықтың қауіпсіздігі басым бағыт болып табылатын тұтынушыларды қорғаудың жаңа стандартына қарай жылжуда.
